Waarom afwijzing zo'n pijn doet en wat je eraan kunt doen

Afwijzingen zijn de meest voorkomende emotionele wond die we in het dagelijks leven oplopen. Vroeger werd ons risico op afwijzing beperkt door de omvang van onze directe sociale omgeving of afspraakjes. Tegenwoordig, dankzij elektronische communicatie, sociale media platforms en dating apps, is ieder van ons verbonden met duizenden mensen, die elk van ons onze berichten, chats, teksten of dating profielen kunnen negeren en ons daardoor een afgewezen gevoel geven.

Naast dit soort kleine afwijzingen zijn we ook kwetsbaar voor ernstige en meer verwoestende afwijzingen. Als onze echtgenoot ons verlaat, als we ontslagen worden, door onze vrienden worden afgescheept of door onze familie en gemeenschap worden uitgestoten vanwege onze keuzes in levensstijl, kan de pijn die we voelen absoluut verlammend zijn.

Of de afwijzing die we ervaren nu groot of klein is, één ding blijft constant: het doet altijd pijn en meestal meer dan we verwachten.

De vraag is, waarom? Waarom storen we ons zo aan het feit dat een goede vriend de vakantiefoto die we op Facebook plaatsten niet "leuk" vindt? Waarom verpest het onze stemming? Waarom maakt zoiets schijnbaar onbelangrijks ons boos op onze vriend, humeurig en slecht over onszelf?

"De grootste schade die afwijzing veroorzaakt is meestal zelf toegebracht.
Net wanneer onze eigenwaarde het meeste pijn doet, gaan we het nog verder beschadigen."

Het antwoord is dat onze hersenen zo zijn ingesteld. Toen wetenschappers mensen in functionele MRI machines plaatsten en hen vroegen zich een recente afwijzing te herinneren, ontdekten ze iets verbazingwekkends. Dezelfde delen van onze hersenen worden geactiveerd wanneer we een afwijzing ervaren als wanneer we fysieke pijn ervaren. Daarom doen zelfs kleine afwijzingen meer pijn dan we denken, omdat ze letterlijke (zij het emotionele) pijn veroorzaken.

Maar waarom is ons brein zo ingesteld?

Evolutionaire psychologen geloven dat het allemaal begon toen we jagers waren die in stammen leefden. Omdat we niet alleen konden overleven, was verbanning uit onze stam in feite een doodvonnis. Daarom ontwikkelden we een vroeg waarschuwingsmechanisme om ons te waarschuwen wanneer we door onze stamgenoten van het eiland geschopt dreigden te worden en dat was afwijzing. Mensen die afwijzing als pijnlijker ervoeren, waren eerder geneigd hun gedrag te veranderen, in de stam te blijven en hun genen door te geven.

Natuurlijk is emotionele pijn slechts één van de manieren waarop afwijzingen ons welzijn beïnvloeden. Afwijzingen schaden ook ons humeur en ons gevoel van eigenwaarde, ze lokken woede en agressie uit, en ze destabiliseren onze behoefte om "erbij te horen".

Helaas is de grootste schade die afwijzing veroorzaakt meestal zelf toegebracht. Inderdaad, onze natuurlijke reactie op het gedumpt worden door een partner of het als laatste gekozen worden voor een team is niet alleen om onze wonden te likken, maar om intens zelfkritisch te worden. We schelden onszelf uit, betreuren onze tekortkomingen en walgen van onszelf. Met andere woorden, net wanneer ons gevoel van eigenwaarde het meeste pijn doet, gaan we het nog verder beschadigen. Dat is emotioneel ongezond en psychologisch zelfvernietigend, maar ieder van ons heeft het wel eens gedaan.

Het goede nieuws is dat er betere en gezondere manieren zijn om op afwijzing te reageren, dingen die we kunnen doen om de ongezonde reacties te beteugelen, onze emotionele pijn te verzachten en ons gevoel van eigenwaarde weer op te bouwen. Psycholoog Guy Winch deelt er een aantal:

Heb nul tolerantie voor zelfkritiek

Hoe verleidelijk het ook is om na een afwijzing al je fouten op te sommen en hoe natuurlijk het ook lijkt om jezelf te straffen voor wat je "fout" hebt gedaan: niet doen! Bekijk gerust wat er is gebeurd en bedenk wat je in de toekomst anders moet doen, maar er is absoluut geen goede reden om daarbij bestraffend en zelfkritisch te zijn. Denken "Ik moet waarschijnlijk vermijden om over mijn ex te praten op mijn volgende eerste date" is prima. Denken "Ik ben zo'n loser!" is dat niet.

Een andere veelgemaakte fout is dat we aannemen dat een afwijzing persoonlijk is, terwijl dat niet zo is. De meeste afwijzingen, romantisch, professioneel en zelfs sociaal, zijn te wijten aan "pasvorm" en omstandigheden. Een uitputtende zoektocht naar je eigen tekortkomingen in een poging te begrijpen waarom het niet "lukte" is niet alleen onnodig maar ook misleidend.

Blaas je eigenwaarde nieuw leven in

Wanneer je gevoel van eigenwaarde een klap krijgt, is het belangrijk om jezelf eraan te herinneren wat je te bieden hebt (in plaats van je tekortkomingen op te sommen). De beste manier om je gevoel van eigenwaarde na een afwijzing op te krikken is door aspecten van jezelf te bevestigen waarvan je weet dat ze waardevol zijn.

Maak een lijst van vijf kwaliteiten die je hebt die belangrijk of betekenisvol zijn: dingen die je tot een goed vooruitzicht op een relatie maken (bijvoorbeeld, je bent ondersteunend of emotioneel beschikbaar), een goede vriend (bijvoorbeeld, je bent loyaal of een goede luisteraar) of een goede werknemer (bijvoorbeeld, je bent verantwoordelijk of hebt een sterke werkethiek).

Kies er dan één uit en schrijf een korte paragraaf of twee (schrijf, doe het niet alleen in je hoofd) over waarom die kwaliteit belangrijk is voor anderen en hoe je die in de betreffende situatie tot uitdrukking zou brengen. Door op deze manier emotionele eerste hulp toe te passen, geef je je eigenwaarde een boost, verminder je je emotionele pijn en bouw je aan je zelfvertrouwen.

Versterk gevoelens van verbondenheid

Als sociale dieren moeten we ons gewenst en gewaardeerd voelen door de verschillende sociale groepen waarbij we zijn aangesloten. Afwijzing destabiliseert onze behoefte om erbij te horen, waardoor we ons onzeker en sociaal ongebonden voelen.

Daarom moeten we onszelf eraan herinneren dat we gewaardeerd en geliefd zijn, zodat we ons meer verbonden en gegrond voelen. Als uw collega's op het werk u niet hebben uitgenodigd voor de lunch, ga dan iets drinken met de leden van uw softbalteam. Als je kind wordt afgewezen door een vriend, maak dan een plan om zo snel mogelijk een andere vriend te ontmoeten. En als een eerste afspraakje je sms'jes niet terugstuurt, bel dan je grootouders en herinner jezelf eraan dat alleen al je stem anderen vreugde brengt.

Afwijzing is nooit gemakkelijk, maar als je weet hoe je de psychologische schade ervan kunt beperken en hoe je je gevoel van eigenwaarde weer kunt opbouwen als het gebeurt, zul je sneller herstellen en met vertrouwen verder kunnen gaan als het tijd is voor je volgende afspraak of sociale gebeurtenis.